‘Goed voor jezelf zorgen is lastig en soms onmogelijk’
In crisistijd is het ook voor een vakbond alle hens aan dek. Zo is ook CNV Zorg & Welzijn in de weer om zorgmedewerkers te helpen goed voor zichzelf te zorgen. Hoewel de piek van de crisis voorbij is, is voorzitter Anneke Westerlaken er niet gerust op.
‘Het is lastig om als zorgmedewerker goed voor jezelf te zorgen. Soms zelfs onmogelijk als er een gebrek is aan beschermingsmiddelen’, begint Anneke. ‘Je ziet dat ook in de stijging van het ziekteverzuim. Toch is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen’, zegt een bezorgde voorzitter van CNV Zorg & Welzijn. ‘Want de gevolgen van de coronacrisis komen nog eens bovenop de al hoge werkdruk in de zorg.’
CNV probeert jou en je collega’s in deze tijd zo veel mogelijk te ondersteunen. Zo biedt de vakbond een telefonische hulplijn aan, samen met Regioplus (het samenwerkingsverband van de regionale werkgeversorganisaties). Heb je behoefte aan mentale steun, dan kun je hiernaartoe bellen. ‘Wij willen de mogelijkheid bieden om buiten de hectiek van de organisatie na te praten over heftige ervaringen’, zegt Anneke. ‘Binnen 24 uur word je teruggebeld. Met een coach spreek je dan de gebeurtenis door en zoek je manieren om ze te verwerken. Er hebben zich veel coaches aangemeld. Daardoor kan dit traject helemaal op vrijwilligers draaien. Die steun vind ik hartverwarmend.’
‘Blijf op je eigen professionele inschatting vertrouwen’
Neem tijd voor ontspanning
‘Vraag dus op tijd psychische hulp’, benadrukt Anneke. Maar op meer manieren kunnen zorgmedewerkers volgens haar goed voor zichzelf en hun collega’s zorgen. ‘Blijf op je eigen professionele inschatting vertrouwen. Als je twijfelt over je veiligheid en je voelt dat je geen hulp kunt verlenen, geef dat dan aan. Bijvoorbeeld als je op bezoek moet in een klein flatje met veel gezinsleden en afstand houden onmogelijk is. Er is geen goed of fout maar als je tegen je “zorgnatuur” ingaat, leidt dat tot extra psychische belasting. Je baas hoort zich ook altijd aan de cao houden. De vakbond kan je hierbij helpen, want samen staan we sterk.’
‘Houd ook tijd vrij om te ontspannen’, vervolgt Anneke. ‘En neem deze zomer vooral vakantie. Praat hierover met je leidinggevende.’ Zorgmedewerkers snakken naar een adempauze, weet Anneke. CNV peilde enige tijd geleden de mening van haar achterban. Maar liefst zeven van de tien leden gaven aan psychisch overbelast te zijn. ‘Het is dus nodig dat zorgmedewerkers een tijdje onder normale druk kunnen werken.’
Niet opnieuw overvragen
Nu de reguliere zorg weer hervat is, waarschuwt Anneke om zorgmedewerkers niet opnieuw te overvragen. ‘Doe dit zorgvuldig en doe dit in overleg met de zorgprofessionals zelf. Zo luidt ook het advies aan het kabinet van de chief nursing officer Bianca Buurman. Als dit niet goed gebeurt, dan neemt het risico op uitval van overbelaste zorgmedewerkers verder toe.’
In alle gevallen is het cruciaal dat werkgevers goed in contact blijven met hun medewerkers. ‘Het was logisch dat er snel en onder druk beslissingen van bovenaf genomen werden. Maar je moet niet hebben dat bestuurders nu blijven zeggen: “Wij regelen het wel”. Stap niet in die valkuil. Zorg juist dat je de denkkracht van de werkvloer goed benut.’
Extra handen
Anneke zit nog met een andere zorg. Door de crisis is de vraag naar zorg voor nogal wat zorgorganisaties flink afgenomen. Ze hoopt dat deze organisaties nu niet al hun tijdelijk personeel eruit gooien. ‘Straks trekt de vraag weer aan. We hebben juist meer mensen in de zorg nodig. In de strijd tegen het coronavirus hebben zich 20.000 extra handen aangemeld. Die mensen moeten we vasthouden. Ik heb er zelf een aantal gesproken en ik denk dat een deel best wil blijven. Je dient ze wel goed in te werken en goede arbeidsvoorwaarden te bieden.’
Een deel van werkdruk door de crisis is opgevangen doordat vrouwelijke zorgmedewerkers met kleine contracten langer zijn gaan werken. Anneke hoopt dat veel van hen dit blijven doen. ‘Vraag ze wat ze nodig hebben om meer uren te werken. Dit is ook goed voor de financiële zelfstandigheid van vrouwen. Ik hoop dat de traditionele verdeling werk-zorg tussen mannen en vrouwen door de crisis gaat schuiven. Want mannen hebben ontdekt dat ze prima thuis kunnen werken.’
Zo blijf je gezond tijdens een crisis
IZZ heeft in acht jaar werken aan Gezond werken in de zorg veel ontdekt en ervaring opgebouwd, samen met jullie. Tijd om deze learnings als tips aan jullie terug te geven. Over hoe je als zorgmedewerker ook goed voor jezelf zorgt. En hoe je als teamleider, manager of bestuurder in de zorg goed voor je mensen zorgt. Juist nu de druk enorm hoog is.