‘Klein is krachtig!’ Frisse blik uit Friesland

Tjongerschans startte in 2015 ziekenhuisbreed met een veranderprogramma. Doel? Continu verbeteren. Voor de patiënten én de medewerkers. Met de medewerkers zelf zoveel mogelijk aan het roer.

Minder werkdruk

‘De verpleegkundigen die hier werken, namen zelf het initiatief voor een efficiëntere dagindeling’, legt Esther (centrummanager Neurologie, MDL, Neurochirurgie en Medische psychologie) uit. ‘Direct om 7.30 uur spreken ze voortaan de dag door, zoals zorgzwaarte van patiënten en het aantal opnames en ontslagen. De koffie van 8.30 uur, die daarvoor eerst bedoeld was, slaan ze over. Om 10.00 uur volgt de normale koffiepauze. Het levert ze een half uurtje tijdswinst op die ze goed kunnen gebruiken om meer tijd te geven aan patiënten of voor het inlezen van dossiers.’ 

Daarnaast hebben ze ook een 3-uursrondje ingevoerd. Een rondje dat de verpleegkundigen maken langs de patiënten op een moment dat er veel bezoek is van familie en vrienden. De verpleegkundigen vangen hierdoor al heel wat vragen op. Vragen waarvoor de familie anders ’s ochtends belt. Of die aan de avonddienst gesteld worden, wanneer er veel te doen is en de bezetting laag. ‘Kleine veranderingen op zich’, zegt Esther, ‘maar al snel win je daarmee wat tijd op de drukste momenten van de dag. Daardoor ervaren de verpleegkundigen minder werkdruk. Ik denk dat dit soort kleine veranderingen samen krachtig zijn. Steeds samen kijken waar we ons werk beter kunnen doen.’

Continu verbeteren

Brenda (teamleider en verpleegkundige) vertelt over de voorbereiding van een bijeenkomst met het “verbeterteam” van de afdeling. Dat om de vier tot zes weken samenkomt en met regelmaat van samenstelling verandert. En dat alles waar het team mee bezig is, bijhoudt op een groot “verbeterbord”. Op het moment hebben ze “gastvrijheid” en het geven en ontvangen van feedback op de agenda gezet. We vragen hoe het komt dat Tjongerschans zo’n prettig werkklimaat heeft.

En als je dat als zorgmedewerker of team voor jouw organisatie ook wil: waar begin je dan? ‘Dat zijn lastige vragen’, concluderen beide dames. ‘Het is hier zo gegroeid; het blijven leren en verbeteren krijgt al vele jaren onze aandacht. Een verbeterteam houdt in ieder geval de vaart erin: daar komt zoveel goeds uit. Ook openheid en aandacht voor elkaar zijn belangrijk. Daarmee kom je tot de kern en tot elkaar.’

Zelf weinig zorg

Bij Tjongerschans is het zorggebruik onder zorgmedewerkers laag. Veel lager dan gemiddeld. Zowel voor fysieke als psychische zorg. Na alles wat al aan bod gekomen is: hoe komt dat? ‘Ik denk dan toch dat dit het “oog hebben voor elkaar” is’, antwoordt Esther. ‘Als je collega bijvoorbeeld mantelzorg verleent of te maken heeft met het overlijden van een ouder thuis: hoe is hij of zij dan geholpen? Wat kunnen andere collega’s of de leidinggevende doen? Of die collega met jonge kinderen of overgangsklachten die moeite heeft met nachtdiensten. Vraag ernaar. Maak er maatwerk van.’

Brenda onderschrijft Esthers standpunt. ‘Wat je vaak ziet, is dat we dingen uit de weg gaan. Een beetje wegwuiven. Veel te lastig om erover te beginnen, is het idee. En wie weet wat je er allemaal mee losmaakt? Terwijl – hoe moeilijk ook – het in ieders belang is om zaken bespreekbaarte maken. Om op elkaar te letten en signalerend te zijn. Is een collega bijvoorbeeld emotioneel vanwege een aangrijpende situatie? Dan geven wij daar ruimte aan en proberen we hem of haar relatief rustig en met een goed gevoel naar huis te laten gaan.’ ‘In de zorg hebben we vaak wat moeite om voor onszelf te zorgen’, concludeert Esther. ‘Laten we dan vooral heel goed zorgen voor elkaar!’