Laat de zorgprofessional als verzekerde aan het woord
Voor mij ligt een voorstel voor een wetswijziging om de invloed van verzekerden op de zorgverzekeraar te versterken. Ik lees dat verzekerden hiermee de mogelijkheid krijgen om hun mening en wensen kenbaar te maken over onder andere zorginkoopbeleid van zorgverzekeraars. Een mooi en goed initiatief. Want verzekerden krijgen advies- en instemmingsrecht. Ik zie meteen een link naar ons collectief. Want als ergens veel kennis over de zorg aanwezig is, is het wel bij onze verzekerden die zorgprofessional zijn en daardoor net dat extra kunnen geven in hun rol als verzekerde. Alleen gaat het wetsvoorstel voor mijn gevoel net iets te kort door de bocht.
Een beetje beïnvloeding bestaat niet
Het feit dat er een voorstel ligt om de verzekerdeninvloed te vergroten, vind ik een groot goed. Maar het huidige voorstel geeft veel vrijheid aan de verzekeraar om de invloed van verzekerden vorm te geven. De verzekeraar kan er bijvoorbeeld voor kiezen om een vragenlijst uit te sturen. Op die manier kun je ook vorm geven aan medezeggenschap. Dat deed me denken aan een grootschalig internet-onderzoek uit 2005, uitgevoerd op initiatief van onder meer McKinsey onder de naam 21minuten.NL. Ruim honderdduizend Nederlanders vulden in beperkte tijd, zoals de naam al doet vermoeden rond de 21 minuten, antwoordlijsten in en gaven hun antwoorden op tal van uiteenlopende onderwerpen die van invloed zijn op de samenleving. De uitkomst was input voor tal van beleidsmakers in vele disciplines. Nederland was gehoord, en dat gaf legitimatie aan beleid. Dat geldt ook voor een zorgverzekeraar: op grote schaal vragenlijsten uitzetten kan, het geeft richting. Maar dit geeft geen échte invloed aan verzekerden op het beleid. Voor (wederzijdse) beïnvloeding moet de zorgverzekeraar de dialoog en de interactie opzoeken. Zoals Erica Terpstra in haar tijd als staatssecretaris al zei: ’je kunt geen beleid maken voor mensen, zonder die mensen actief te betrekken’.
Benut het inhoudelijke collectief
De overheid wil minimumeisen stellen aan de organisatie van de verzekerdeninvloed, omdat doorgaans de zorgverzekeraar dit zelf gaat regelen. Ik zeg bewust ‘doorgaans’, want er zijn inhoudelijke collectiviteiten in Nederland die groepen verzekerden nu al vertegenwoordigen en namens een grotere groep van verzekerden invloed uitoefenen op het beleid van de zorgverzekeraar. In die situaties heeft niet de zorgverzekeraar de invloed geregeld, maar is er sprake van een initiatief van verzekerden zélf. Eerder schreef ik al over de échte meerwaarde van een collectief. IZZ is een voorbeeld van zo’n inhoudelijke collectiviteit en zo zijn er meer te noemen zoals de Politiezorgpolis en de BOVAG. En inhoudelijke collectiviteiten zijn blij met het voorstel tot een aanpassing van de wet die de invloed van verzekerden bevestigt en formaliseert. Verzekerden moeten écht positie krijgen. En waar verzekerden zelf zich organiseren, zoals in een inhoudelijk collectief, zou dit door de zorgverzekeraar toegejuicht en ondersteund moeten worden.
Meedenkers en niet meebepalers
De voorgestelde wetswijziging moet ruimte bieden aan professionalisering van invloed: individuele verzekerden moeten zich kunnen organiseren, elkaar kunnen ‘opzoeken’, moeten een gemeenschappelijk standpunt in kunnen nemen. Verzekerden zijn meedenkers en zijn niet medebepalend. Daarmee is ook duidelijk dat invloed geven aan verzekerden, niet betekent dat de verzekerde ‘beleidsbepaler’ wordt volgens de Wet op het Financieel Toezicht. Een uiteindelijk besluit wordt genomen door de zorgverzekeraar.
Niet in 21 minuten
Verzekerdeninvloed is een groot goed. Hier heeft iedereen baat bij: zorgverzekeraar, verzekerden én overheid. Neem tijd en zorg dat het goed wordt neergezet zodat de kwaliteit van besluitvorming van de zorgverzekeraar er beter op wordt. En vroegtijdige betrokkenheid en invloed zal ook bijdragen aan een verbeterde uitvoering en draagvlak. Verzekerden krijgen de mogelijkheid zich te laten horen en beleid te beïnvloeden. IZZ bestaat uit ruim 210.000 zorgprofessionals; als geen ander weten zij wat er speelt binnen de zorg, benut deze kennis! Want het zorgstelsel is geholpen bij een professionele organisatie zoals een inhoudelijk collectief. Het is beter dat dit ineens goed wordt neer gezet, dan in sneltreinvaart, bij wijze van spreken in 21 minuten. We wachten al lang, maar beter niet dan half geregeld.
Roland Kip
Algemeen directeur
Stichting IZZ