Zorgtrend: personeelstekorten op vernieuwende wijze aanpakken
Van alle manieren om personeelstekorten in de zorg te tackelen, wint actieleren snel aan populariteit. Aanjager van dit leren door “het samen ontdekken van oplossingen en verbeteringen” is het Actie Leer Netwerk dat faciliteert, ondersteunt en inspireert om tekorten via vernieuwende initiatieven aan te pakken. Wat levert dat op?
‘Het Actie Leer Netwerk is onderdeel van het actieprogramma Werken in de Zorg’, vertelt manager Karin Luidens. ‘Via het leggen van verbindingen tussen het actieprogramma, zorg- en welzijnsorganisaties, gemeenten en onderwijsinstellingen dragen wij op onze manier bij aan méér en beter opgeleide medewerkers die uiteindelijk anders moeten gaan werken. Zo verzamelen en delen we vernieuwende voorbeelden: de Koploperinitiatieven. En mobiliseren we doe- en organisatiekracht om samen lerend en experimenterend tot oplossingen voor en door de werkvloer te komen.’
Koplopernetwerk
‘We zetten mooie stappen’, zegt senior communicatieadviseur Angelique van Beuzekom tevreden. ‘Toen we in december 2018 begonnen, telde het Koplopernetwerk ongeveer tachtig initiatieven, verspreid over alle branches en regio’s. Intussen staat de teller op ruim honderddertig Koplopers. Daarom hechten we ook zoveel waarde aan het netwerk, naast het feit dat de initiatieven nieuwe inspiratie bieden om personeelstekorten aan te pakken.’
Ter vernieuwing en verbreding van het netwerk zijn ervaringen en behoeften van Koplopers in kaart gebracht. Met de uitkomsten zijn de criteria aangescherpt en is het aanmeldproces toegankelijker gemaakt. Van Beuzekom: ‘Verder hebben de betrokken partijen afgelopen jaar tijdens in totaal zeven Koploperbijeenkomsten inspiratie opgedaan, om van anderen te leren of om ideeën over te nemen
Om arbeidsmarktvernieuwing in de zorg zo breed mogelijk in te steken, werkt het Actie Leer Netwerk met zes thema’s. ‘Versnelling en vernieuwing vindt momenteel vooral plaats rondom het thema een leven lang ontwikkelen. Vaak omdat organisaties dit zelf het belangrijkst vinden’, weet Luidens. ‘Er zijn ook thema’s die wel wat extra vernieuwingsdrang kunnen gebruiken. Zoals het thema meer uren werken. Daarom ben ik bijvoorbeeld ook zo blij met het werk van Wieteke Graven, een van onze zes thema-ambassadeurs. Zij presenteerde onlangs het rapport van Stichting Het Potentieel Pakken over vrouwen in de zorg die meer willen werken.’
Koplopers delen hun verhaal geregeld in de media, zoals laatst nog het Máxima Medisch Centrum in Utrecht waar verpleegkundigen meer tijd hebben voor hun jonge patiënten, dankzij de inzet van een medicijnrobot.’
Net dat ene zetje
In alles wat het Actie Leer Netwerk doet, staat actieleren centraal, aldus Luidens: ‘Manieren om het arbeidsmarktvraagstuk aan te vliegen, zijn er genoeg. Daarbij gaat het er niet alleen om wát goed werkt, maar ook wíe ermee werkt. Uiteindelijk draait alles om de mensen zelf, als doorslaggevende factor bij veranderingen. Via actieleren leren organisaties en netwerken samen oplossingen en verbeteringen te ontdekken, collectieve personeelsuitdagingen in de regio verder te helpen. Waarbij oog is voor elk perspectief en ieders input telt.‘
Van Beuzekom vervolgt: ‘We hebben een toolbox met praktische informatie en handreikingen over actieleren ontwikkeld, voor mensen die ermee in hun eigen organisatie aan de slag willen. In het verlengde daarvan is een pool opgezet met ruim veertig externe facilitators. Zij kunnen trajecten net dat ene beslissende zetje geven, processen mee helpen ontwerpen of creatieve sessies begeleiden. Alles wat nodig is om het goede goed te doen.’
Betrek medewerkers
Mensen leren niet alleen van successen, maar óók van trajecten die anders liepen dan gepland. Deze worden door het Actie Leer Netwerk verzameld onder de veelzeggende titel Falend Vooruit. ‘We delen succesfactoren, maar maken met gestrande initiatieven ook knelpunten zicht en bespreekbaar’, vertelt Van Beuzekom. ‘Soms mislukken projecten als medewerkers zich niet herkennen of erkend voelen in nieuwe plannen, simpelweg omdat hen niets is gevraagd.’
Luidens: ‘Vanuit onze verbindende rol proberen wij iedereen samen aan tafel te krijgen, waar dat nog niet is gebeurd of gelukt. Ook helpen we via “Ruimte in de Regels” organisaties die tijdens vernieuwings- of samenwerkingsprojecten tegen belemmeringen aanlopen. In veel gevallen willen mensen weten of ze met hun initiatief qua wet en inspectie op de goede weg zitten. Dan scheelt het enorm als wij hierin snel duidelijkheid kunnen brengen.’
Brancheoverschrijdend leernetwerk
Ook het Actie Leer Netwerk zelf timmert hard aan de weg. Zo gaat het samen met vijf brancheorganisaties een brancheoverschrijdend leernetwerk faciliteren, zoekt het actief aansluiting met de actie-agenda Leven Lang Ontwikkelen van de SER en wil het dit jaar vooral themabijeenkomsten organiseren. ‘Naast arbeidsinnovatie en flexibilisering wordt uitstroombeperking een belangrijk speerpunt’, aldus Luidens. ‘Ons plan is om instrumenten en methodes van kennispartners, zoals InDialoog van IZZ, via actieleren verder te brengen en te delen met het werkveld. Je kunt als organisatie of netwerk nog zoveel in mensen investeren. Maar als de achterdeur blijft openstaan, ben je ze sowieso kwijt en is alle andere actie voor niets geweest.’