4 tips om de autonomie op je werk te vergroten
Hoe meer autonomie je van je leidinggevende krijgt, hoe beter je je grenzen kunt aangeven. Dat maakt je werk een stuk prettiger. Wil jij dat ook? Dan moet jouw organisatie wel de ruimte bieden voor autonomer werken. En als dat zo is, moet jij die autonomie natuurlijk nog wel zelf pakken. Hoe je dat doet? Vier tips.
Wat is autonomie?
Daar breken filosofen al eeuwen hun hoofd over. Letterlijk betekent autonomie ‘zelfwetgeving’. Oftewel: jij bepaalt zelf hoe jij leeft en welke keuzes je maakt. Dat is niet hetzelfde als onafhankelijkheid. Je kunt namelijk ook autonoom denken en handelen als je afhankelijk bent van collega’s of leidinggevenden. Zolang zij jou maar niet beperken in je keuzevrijheid. Als je die autonomie krijgt én zelf pakt, is dat veel fijner werken.
Uit de Monitor Gezond werken in de zorg 2022 blijkt bijvoorbeeld dat autonomie (dankzij ‘Empowering leiderschap’ in een organisatie) positief gerelateerd is aan bevlogenheid. Mensen die meer autonomie ervaren, zijn vaak ook meer bevlogen in hun werk.
Wil jij ook meer autonomie op je werk? Met deze vier tips maak jij een goede start:
Tip 1: Kijk waar ruimte is voor meer autonomie
Pak je planning voor deze week er eens bij. Zijn er momenten waar jij autonomer kan en wil werken? Verspil je tijd aan omslachtige procedures? Zijn er zorgtaken die efficiënter kunnen? Of ben jij te veel bezig met administratie? Door in kaart te brengen waar nog ruimte is voor meer eigen inzicht, kun je gericht werken aan meer autonomie op die punten.
Tip 2: Ga (samen) in gesprek met je leidinggevende
In veel organisaties is autonomie niet vanzelfsprekend. Als je meer autonomie op je werk wilt, zal je dat dus moeten uitspreken. Soms is er meer ruimte voor jouw eigen inzicht dan je denkt. Maar die ruimte krijg je alleen als je er om vraagt. Bijvoorbeeld in een gesprek met je leidinggevende of teamleider.
Denk je dat dingen beter kunnen? Ga dan eerst eens in gesprek met je naaste collega’s. Misschien dat jullie samen een efficiëntere taakverdeling of procedure kunnen bedenken. Kom met een goed onderbouwd plan en ga dan als team in gesprek met je leidinggevende. Dan is de kans groter dat je (als team) meer autonomie krijgt. Samen sta je sterk!
Hoe autonoom kun jij werken?
Op de werkvloer betekent autonoom zijn dat jij je werk naar eigen inzicht kunt inrichten. Je bepaalt zelf hoe, waar en wanneer jij werkt. Hiervoor moeten leidinggevenden natuurlijk wel de ruimte bieden. Dat is niet altijd mogelijk.
Als operatieassistent is het juist belangrijk dat je alle procedures heel precies doorloopt en de instructies van de chirurg strak volgt. Autonomie kan dan juist tegenwerken. Als jij in de thuiszorg werkt, is extra autonomie juist prettig. Door zelf te bepalen hoeveel tijd je aan een patiënt besteedt en wanneer je wat doet, lever je waarschijnlijk betere en gerichtere zorg dan wanneer je altijd een vast protocol volgt. En dat extra stukje autonomie maakt je werk vaak nog leuker ook.
Tip 3: Werk vanuit expertise, niet vanuit gewoonte
Soms doen we dingen puur omdat het gewoonte is. Als je denkt dat er zaken beter kunnen, krijg je vaak dingen to horen zoals ‘zo werkt dat hier nu eenmaal’, of ‘zo doen we dat al jaren’. Maar dat iets al heel lang gebeurt, wil nog niet zeggen dat het de beste manier van werken is. Laat je daarom nooit tegenhouden door vastgeroeste tradities of ingesleten gewoonten.
Werk in plaats daarvan vanuit jouw expertise, vakkennis en ervaring. Als je op basis daarvan dingen opmerkt die beter kunnen, maak ze dan bespreekbaar. En durf afwijkende beslissingen te nemen. Jij weet het beste hoe jij je werk optimaal kunt uitvoeren. Maak dat de bron van je autonomie.
Tip 4: Durf nee te zeggen
Nee zeggen is lastig. Maar het is een van beste manieren om je eigen grenzen duidelijk aan te geven. Bijvoorbeeld als een extra dienst niet in je planning past. Of als je niet nóg meer administratie wilt doen. Zo claim jij meer autonomie over welke taken jij wel en niet oppakt.
Natuurlijk kun je op je werk niet altijd nee zeggen. Sommige dingen moeten gewoon gebeuren, zeker in de zorg. Kun je een opdracht niet afslaan? Probeer dan te onderhandelen. Zeg bijvoorbeeld: ‘Deze week zit mijn planning al vol, is het goed als ik het volgende week oppak?’ Of ‘Ik zou dat kunnen doen, maar dan moet ik een andere taak laten liggen.’ Op die manier kun je veel voor je collega’s, patiënten en leidinggevenden betekenen zonder over je eigen grenzen te gaan.
Webinar Grenzen stellen
Hoe autonomer jij bent, hoe vaker jij je de werkweek met plezier en bevlogenheid invliegt. En hoe meer tijd je overhoudt voor de dingen die jou energie geven. Wil je weten hoe je gezond grenzen stelt? Volg dan de gratis webinar Grenzen stellen. Klinisch psycholoog Simone das Dores legt hierin uit hoe je met je grenzen kunt omgaan. Speciaal voor mensen uit de thuiszorg, gehandicaptenzorg, verpleegzorg, ziekenhuiszorg en psychologische zorg.