Word net als Amarant een lerende organisatie
Een ‘lerende organisatie’ is continu in beweging: aan het leren, ontwikkelen en innoveren. Medewerkers passen zich snel aan, hebben ruimte om te experimenteren en mogen fouten maken. Klinkt te goed om waar te zijn? Nee hoor, zegt Paul Raaijmakers van Amarant. Zo moeilijk is het niet om een lerende organisatie te worden. ‘Mijn belangrijkste tip: begin gewoon.’
‘De definitie van IZZ voor een lerende organisatie is grotendeels dezelfde definitie als wij hanteren’, glimlacht Paul Raaijmakers. Hij is hoofd Leren, Ontwikkelen en Innoveren bij Amarant, een zorgorganisatie voor mensen met een verstandelijke beperking, autisme en/of niet-aangeboren hersenletsel in Noord-Brabant. ‘Met als verschil dat wij breder kijken dan alleen medewerkers. Bij ons maken ook cliënten en hun netwerk ook deel uit van de lerende organisatie. We investeren in ieders creativiteit, scholing en ontwikkeling. Daar zijn wij best uniek in, denk ik.’
Waaraan je dan kunt denken? Amarant organiseert workshops en cursussen voor cliënten. Die variëren van Engels en rekenen tot tips voor je gezondheid of omgaan met rouw. Daarnaast kunnen cliënten een opleidingstraject volgen, om eventueel zelf ook een bijdrage aan de dienstverlening van Amarant te leveren. Bijvoorbeeld in de horeca. ‘Die extra hulp is voor ons als organisatie fijn’, licht Paul toe, ‘maar ook voor de cliënt zelf. We merken dat zo’n leertraject goed is voor hun eigenwaarde en voldoening geeft.'
Wat is een lerende organisatie?
De lerende organisatie is dit jaar voor het eerst meegenomen in de Monitor Gezond werken in de zorg van Stichting IZZ. De definitie die IZZ hanteert: in een lerende organisatie zijn medewerkers continu bezig met het creëren, verwerven en overdragen van kennis. Dat heeft veel voordelen. Een lerende organisatie past zich door die groeimindset snel aan (onvoorspelbare) veranderingen aan. Medewerkers voelen zich veilig, kunnen vragen stellen en ideeën over het werk delen zonder dat ze hierop afgerekend worden. Daardoor blijven zij waarschijnlijk langer aan boord. Ook is er tijd voor reflectie op de manier van werken.
Geen einddoel
Paul praat rustig maar gepassioneerd, met een Brabants accent. Het hoofd Leren, Ontwikkelen en Innoveren is er heilig van overtuigd: alleen samen kunnen we de zorg verbeteren. Drie jaar geleden kwam Paul bij Amarant werken. De zorginstelling heeft 400 locaties, ruim 5.000 medewerkers en 1.800 vrijwilligers. Toen Paul in dienst trad, kreeg hij een opdracht mee van de Raad van Bestuur: ontwikkel een nieuwe visie op leren en ontwikkelen. Zelf voegde hij daar – in afstemming met stakeholders en betrokkenen – het domein ‘innovatie en onderzoek’ aan toe.
Paul: ‘Goed om te weten: om een lerende organisatie te worden, hoef je niet per se te voldoen aan bepaalde voorwaarden. Het is geen checklist ofzo. Meer een filosofie. Een lerende organisatie is zelf ook lerend, wat betekent dat er geen einddoel is. Je moet er iedere dag voor werken en bereikt je bestemming nooit. Het belangrijkst is om gewoon te beginnen.’
‘Een lerende organisatie is geen checklist, meer een filosofie’
Meer werkgeluk
Uit de Monitor Gezond werken in de zorg 2022 van Stichting IZZ blijkt dat de lerende organisatie een belangrijke voorspeller is van de gezondheid en het welzijn van zorgmedewerkers. Dat beaamt Paul onmiddellijk. ‘Zeker! Ik heb daar in het verleden ook weleens onderzoek naar gedaan. En bij Amarant doen we regelmatig medewerkerstevredenheidsonderzoeken. Daarin zeggen mensen altijd dat ruimte voor ontwikkeling héél belangrijk is voor hun werkgeluk.’
De medewerkers van Amarant krijgen veel ruimte om vrijuit te denken, en nieuwe dingen te proberen. Falen hoort bij een lerende organisatie, volgens Paul. ‘Anders kun je niet groeien. Een van de speerpunten van Amarant is dan ook: ‘leren is ontdekken’. Dat doe je door te experimenteren, vragen te stellen en uit je comfortzone te stappen. Als werkgever moet je iemand daar niet op afrekenen, maar dat juist belonen.’
'Soort Spotify’ voor medewerkers
Bij Amarant omvat de lerende organisatie een heleboel. Zo is er een Amarant Academie, waar medewerkers diverse (bij- en na)scholingen kunnen volgen. Bijvoorbeeld op het gebied van medicijnen toedienen of veiligheidsprotocollen.
Daarnaast heeft iedere medewerker een learn management systeem. Dat omschrijft Paul als ‘een soort Spotify’. ‘Het systeem onthoudt je scholingsgeschiedenis en geeft je op basis daarvan een gepersonaliseerd aanbod. Met verplichte onderdelen (is het weer tijd om een certificaat te halen?) en een facultatief programma met onderdelen als mindfulness of loopbaancoaching.
Ben je al bekend met InDialoog?
Amarant heeft in 2019 met de IZZ-aanpak InDialoog een programma ingericht rondom verzuim en werkplezier. Benieuwd hoe dat beviel? Lees het interview met Martijn Lunenborg, projectleider duurzame inzetbaarheid en werkplezier.
InDialoog is een bewezen effectieve manier om een veilig en gezond organisatieklimaat te creëren. Lijkt dat je ook wat? Neem contact op met onze adviseurs Gezond Werken.
Scholingstrajecten en innovatieprogramma’s
Voor cliënten is er het Leercentrum. Verder is er eens in de twee weken een digitaal café, waar cliënten en hun begeleiders technische vaardigheden leren: Hoe start je je computer op? En hoe gebruik je Microsoft Word? ‘Alles op maat’, zegt Paul.
Familieleden van cliënten kunnen webinars volgen, waar ze bijvoorbeeld tips en tricks krijgen hoe ze met bepaalde kenmerken van een beperking om kunnen gaan. Ook kunnen zij terecht in de mediatheek; voor e-learnings, filmpjes of handige websites. ‘Al kennen zij de cliënt natuurlijk het best, dus hier zoeken we nog wel waar het meest behoefte aan is.’
‘Als je nieuwe dingen uitprobeert, moet je accepteren dat niet alles 1,2,3 goed gaat’
Naast het coördineren van al deze scholingstrajecten en innovatieprogramma’s houdt Paul zich bezig met de lange termijn: Welke mensen werken nu bij Amarant? Aan welke functies is behoefte? En hoe bereiken we die studenten? Daarvoor gaat hij in gesprek met scholen. ‘We leiden steeds meer studenten op’, legt Paul uit. ‘Omdat we geloven dat je dit vak vooral in de praktijk leert. Van onze medewerkers is bijna 14% student. Een paar jaar geleden was dat nog 5 tot 10%. We streven naar een percentage van 20%.’
Slimme bril
Ook heeft Amarant diverse zij-instroomleerroutes op verschillende niveaus. Veel onderwijs wordt één-op-één aangeboden, op de werkvloer. ‘Iedere student heeft immers zijn eigen kennisniveau’, volgens Paul. Dat betekent wel: meer begeleiding. Heeft Amarant daar genoeg mankracht voor? ‘Voldoende personeel blijft een uitdaging’, geeft Paul toe. ‘Daarom kijken we momenteel hoe we de slimme bril kunnen inzetten. Daarmee kan iemand op afstand meekijken met een praktijkexamen.’
Met zulke innovatieve oplossingen experimenteert de zorginstelling veel. ‘Ook dat hoort bij een lerende organisatie. Ik raad dat iedere zorgorganisatie aan. Innovatie klinkt misschien als een ver-van-je-bed-show, maar het kan echt een oplossing zijn voor personeelstekort. Met een VR-bril kun je simulatieoefeningen doen, waarbij een student een cliënt leert te verzorgen. Zoek ter inspiratie eens naar voorbeelden van andere organisaties die dit al inzetten. Of nodig een expert uit voor een demonstratie.’
'Wees flexibel en durf te falen!'
Geen illusies
Heeft Paul verder nog advies? ‘Heb niet de illusie dat je al je medewerkers mee moet krijgen in het idee van de lerende organisatie. Ze moeten het vooral ervaren. Zo’n label is minder belangrijk. En verder: wees flexibel en durf te falen! Als je nieuwe dingen uitprobeert, moet je accepteren dat niet alles 1,2,3 goed gaat. Maar wie doet wat hij altijd deed, krijgt wat hij altijd kreeg. Wie zei dat ook alweer? Einstein, toch?’, besluit Paul lachend.
Vrijblijvend adviesgesprek
Wil je samen met ons de gezondheid van je medewerkers verbeteren? Of ben je benieuwd hoe jullie net als Amarant een lerende organisatie kunnen worden? Vraag een gratis adviesgesprek aan met een van onze adviseurs Gezond Werken. Samen checken we dan in hoeverre jullie al een lerende organisatie zijn – en wat daar nog voor nodig is.